فریدالدین عطار نیشابوری، عارف و شاعر نامدار قرن ششم و هفتم هجری، از چهره‌های ادب و عرفان اسلامی-ایرانی است که گنجینه‌ای بی‌بدیل از حکمت و معرفت را به میراث نهاده است.
۲۵ فروردین، روز بزرگداشت این استاد بی‌همتا، فرصتی است برای بازخوانی اندیشه‌های ناب او که همچون چراغی فراروی جویندگان حقیقت می‌درخشد.
عطار با خلق آثاری چون «منطق‌الطیر»، «تذکره‌الاولیا» و «الهی‌نامه»، مفاهیم عرفانی را در قالب داستان‌های نمادین و اشعار به بشریت عرضه کرد. رویکرد او در تلفیق شعر و عرفان، نه تنها ادبیات فارسی را غنا بخشید، بلکه الگویی جهانی برای بیان مفاهیم شد.
منطق‌الطیر، شاهکار او، تمثیلی است از سفر روح به سوی کمال، که در آن مرغان به رهبری هدهد، راهی جست‌وجوی سیمرغ (نماد حقیقت مطلق) می‌شوند. این اثر، با نگاهی فرامرزی، مرزها را درنوردیده و به یکی از متون عرفان جهان تبدیل شده است.
تذکره‌الاولیا نیز زندگینامه‌ی ۷۲ عارف بزرگ است که همچون مشعلی، راهِ سالکان را روشن می‌سازد. عطار در این اثر، آموزه‌های اخلاقی و عرفانی را به شیوه‌ای جذاب روایت می‌کند.
در تقویم رسمی کشورمان، ۲۵ فروردین ماه روز بزرگداشت عطار نیشابوری نامگذاری شده است. این امر صرفاً نکوداشت یک شاعر یا نویسنده بزرگ نیست؛ بلکه فرصتی مغتنم برای بازگشت به ریشه‌های اندیشه و فرهنگ ایرانی است.
عطار از آن دست چهره‌هایی است که آثارش، فراتر از قالب شعر و نثر، ما را به تأملی عمیق درباره مفاهیمی همچون زندگی، عشق، حقیقت و معنای انسان بودن فرا می‌خواند. نوشته‌های او نه‌تنها شعر، بلکه مسیرهایی هستند به سوی درک و آگاهی، آرامش درونی و بیداری روح.
در روزگاری که بسیاری از انسان‌ها در هیاهوی زندگی روزمره و شتاب بی‌وقفه آن گرفتار آمده‌اند، سخنان عطار همچون نسیمی تازه، روح را آرام می‌کند و ذهن را به سکوتی تأمل‌برانگیز میبرد. چنان‌که می‌فرماید: «تو پای به راه در نه و هیچ مپرس/ خود راه بگویدت که چون باید رفت».
این بیت، تنها بیان یک نگاه عرفانی نیست، بلکه توصیه‌ای کاربردی برای زندگی است؛ دعوت به حرکت، اعتماد به مسیر و پذیرش ناشناخته‌ها با دلی آرام.
یا آنجا که می‌گوید: «در عشق، قدم نه و ز سر بازآی/ کز جان و جهان به عشق، باید رهایی». او از عشقی سخن می‌گوید که انسان را از قید و بندهای دنیوی رها می‌سازد؛ عشقی عمیق، رهایی‌بخش و تعالی‌بخش، که انسان را به سوی جوهر حقیقی‌اش راهنمایی می‌کند.
با تأمل در این بیت مشهور: «هفت شهر عشق را عطار گشت/ ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم» بایستی یادآور شد؛ این بیت که در حافظه جمعی ایرانیان ماندگار شده، به‌خوبی شکاف عمیق میان تجربه عمیق عرفانی و سطحی‌نگری‌های رایج در زندگی امروز را به تصویر می‌کشد.
«هفت شهر عشق»، استعاره‌ای از مراحل سلوک عرفانی و اوج تجربه‌های روحانی است که عطار در مثنوی «منطق‌الطیر» بدان پرداخته است. این بیت با زبان ساده اما گزنده، ما را متوجه می‌کند که در حالی‌که عطار راهی چنان دشوار و پر رمز و راز را پیموده، ما هنوز در آغاز راه مانده‌ایم؛ گرفتار روزمرگی، تردید و ناتوانی در عبور از موانع ابتدایی.
این جمله، دعوتی است برای برخاستن، برای آغاز مسیر و برای نگریستن به افق‌هایی فراتر از کوچه‌های تنگ روزمره.
زنده نگه داشتن نام عطار، یعنی زنده نگه داشتن نوری از دل تاریخ؛ نوری که همچنان قادر است مسیر انسان معاصر را روشن کند، به شرط آن‌که چشم دل برای دیدن آن گشوده باشد. این بزرگداشت‌ها، بهانه‌هایی ارزشمند برای حفظ این پیوند تاریخی و فرهنگی‌اند؛ پُلی میان گذشته‌ای پربار و آینده‌ای که هنوز در حال تکوین است.
از سوی دیگر، بزرگداشت چهره‌هایی چون عطار، به‌ویژه برای نسل جوان، نقش مهمی در تقویت پیوند آنان با زبان فارسی و هویت فرهنگی‌شان ایفا می‌کند. آشنایی با مفاخر ادبی، دریچه‌ای است به جهان اندیشه‌ورزی و معناگرایی؛ دریچه‌ای که اگر به‌درستی گشوده شود، آینده‌ای روشن‌تر را نوید خواهد داد.
